نقش استارتآپهای معدنی در دنیا چیست؟
استارتآپها امروزه نقش بسیار پررنگی در توسعه و رشد صنعت در کشورهای مختلف بازی کرده و میکنند. یکی از این حوزههای نیز حوزه معدن است. بررسی عملکرد استارتآپها در کشورهای مختلف در حوزه معدن و صنایعمعدنی از اهمیت ویژهای برخوردار است چراکه به شناخت هرچه بیشتر و قویتر فعالان و سیاستگذاران این حوزه منجر میشود. مروری بر عملکرد جهانی استارتآپهای موجود در صنایع معدنی که بر اساس مطالعهای است که به بررسی وضعیت استارتآپها تا سال ۲۰۱۷ پرداخته است، خواهیم داشت.
با توجه به سابقه سایر کشورها در بهرهگیری از این کارآفرینی نوین در حوزه معدن، الگوبرداری از آن کمک بسزایی در موفقیت کسبوکارهای نوپا و در ادامه اثرگذاری این کسب و کارهای نوپا در کمک به شرکتهای معدنی سنتی و صنایع معدنی میکند. هند برای نخستینبار بحث توسعه استارتآپهای معدنی را بهطور جدی در سال ۲۰۱۵ آغاز کرد. این کشور در همین سال طرح جامع فولادی را ترسیم کرد؛ بنابراین طرح تولید ۲۵۰ میلیون تن فولاد در سال ۲۰۳۰ ازسوی این کشور هدفگذاری شد. البته طرح یادشده در سال ۲۰۱۶ مورد بازبینی قرار گرفت و پروژه تولید ۳۰۰ میلیون تن فولاد تا سال ۲۰۳۱ کلید خورد. طرح توسعه یادشده با توجه به ظرفیت تولید فولاد این کشور در سال ۲۰۱۵ که برابر ۷۵ میلیون تن بود، بسیار بلندپروازانه بود. با این حال اکنون با گذشت ۵ سال از زمان تصویب طرح توسعه فولاد در این کشور، هند با تولید حدود ۱۱۰ میلیون تن فولاد در جایگاه دوم جهان قرار گرفت. البته انتظار میرود میزان ظرفیت تولید فولاد این کشور بیش از ۱۱۰ میلیون تن اعلام رسمی شده باشد؛ یعنی این کشور تاکنون ۱۵۰ میلیون تن ظرفیت برای تولید فولاد ایجاد کرده، اما در اعلانهای رسمی از آن سخنی به میان نمیآورد تا بهطور ناگهانی رکورد بالایی را ثبت کند.
در رشد ظرفیت تولید فولاد هند، استارتآپها نقش ویژهای داشتهاند. یعنی بهرهگیری از این کارآفرینیهای نوپا تاثیر بسزایی بر تحقق اهداف از پیش تعیین شده دارد. گفتنی است میزان تولید سنگ آهن و زغالسنگ هند در سال ۲۰۱۵ به ترتیب برابر ۲۰۰ میلیون تن و ۴۰۰ میلیون تن در سال گزارش شده بود. در طرح توسعهای مرتبط با افزایش ظرفیت تولید فولاد این کشور، مقرر شد که ظرفیت تولید سنگ آهن و زغالسنگ این کشور در سال ۲۰۲۵ دوبرابر شود و بهترتیب به ۴۰۰ و ۸۰۰ میلیون تن در سال افزایش یابد. برای تحقق هدف یادشده استارتآپهای بسیاری شروع بهکار کردند. شرکتهای بزرگ فولادسازی هند نیز قدم پیش گذاشتند و از پروژههای مورد بحث حمایت مالی کردند. بهعنوان نمونه، کارخانه فولاد اسار هندوستان با وجود اینکه از شرایط مالی مساعدی برخوردار نبود، اما بهعنوان سرمایهگذار در فعالیت استارتآپهای معدنی حضور پیدا کرد. در ادامه فعالیتهای متعددی در زمینههای گوناگون مانند مدیریت معدن، مشاوره، اکتشاف، ممیزی، احیا و انتخاب ماشینآلات با موفقیت اجرایی شد. این دست اقدامات حتی این شرکت را در مدیریت و پیشبرد شرایط مالیاش هم کمک کرد.
یک مثال موفق دیگر در این زمینه استرالیاست. استرالیا بهعنوان کشوری با ذخایر غنی معدنی در سطح جهان مطرح است. تجربه حکایت از آن دارد که ایجاد و توسعه استارتآپهای معدنی تاثیر بسزایی بر توسعه بخش معدن در این کشور داشته است. ارتباط ماشینآلات از طریق سیستم بیسیم و کنترل اطلاعات، نظارت معدن با کمک پهپاد، استفاده از ماشینآلات معدنی بدون راننده، دستگاههای نوین اکتشاف کنترل از راه دور، مدلسازی عددی برای کشف ذخایر عظیم معدنی و… ازجمله فعالیتهایی است که با کمک استارتآپهای معدنی در این کشور اجرایی شدهاند. بیشتر ذخایر سنگ آهن استرالیا در سطح زمین واقع شدهاند، بنابراین بهرهگیری از استارتآپهای معدنی تاثیر بسزایی بر اکتشاف و استخراج سایر منابع معدنی مانند طلا، مس و… نیز داشته است. تصویرسازی سه بعدی، حفاری براساس تحلیل تکنیکال بازار و… از دیگر فعالیتهای استارتآپی است که در ادامه بهرهگیری از نرمافزارهای معدنی نیز مورد توجه قرار دارد. این نرمافزارها آنالیز پیشرفته انجام میدهند؛ یعنی به کمک آنها میتوان اطلاعات جامعی را در زمینه ذخایر معدنی و تطابق این ذخایر با وضعیت بازار جهانی بهدست آورد. درواقع به شما پیشنهاد میشود با توجه به شرایط موجود، روند قیمتها، نیاز بازار و سایر شاخصههای لازم، اکتشاف و استخراج کدام منابع در اولویت قرار دارند. هوش مصنوعی هم از دیگر مواردی است که کاربرد فراوانی را در فعالیتهای بخش معدن و صنایعمعدنی استرالیا داشته است. تولید معدنی با هوش مصنوعی در ارتباط با لاستیک ماشینآلات معدنی مانند کامیون و دامپتراک و… کاربرد دارد. بهعنوان مثال، چنانچه سنگ بزرگی در مسیر این ماشینآلات قرار گیرد، گزارش آن به مرکز ارسال میشود تا با برداشتن آن سنگ یا هر مانع دیگری، مانع از آسیبرسانی به تایرها شود. در همین حال مانیتور کردن سیستم بازیافت، تصفیه آب و مدیریت پسماندها نیز با بهرهگیری از این کارآفرینی جدید و در قالب استارتآپها ممکن شده است.
در ادامه با مرور کوتاهی بر یک پژوهش میخواهیم نشان دهیم که به صورت عمومی روند رو به رشدی در افتتاح استارتآپهای معدنی در دنیا وجود دارد، مشابه رشدی که در سایر صنایع در قرن ۲۱ دیده می شود. صنعت معدن روند رو به رشدی را در تعداد استارتآپها در عملیات مختلف مربوط به معدن تجربه میکند. در آغاز سال ۲۰۱۸ نزدیک به ۲۰۰ استارتآپ در این بخش فعالیت می کنند. استارتآپهای معدنی در سراسر جهان مستقر هستند و به نظر میرسد ما نیز اگر خواهان رشد در این حوزه هستیم، حوزهای که میتواند کمک بسیاری به برونرفت بحرانهای اقتصادی محتمل کند، باید به با این مسیر همراهی کنیم. برای این مرور ابتدا خیلی کوتاه به بررسی اینکه اصلا استارتآپ چیست میپردازیم.
استارتآپ چیست؟
دیکشنری آکسفورد یک استارتآپ را “یک تجارت تازه تاسیس” تعریف میکند. در مقالهای در فوربس، ناتالی روبحمد خاطرنشان میکند که “ویژگی اصلی یک استارتآپ توانایی رشد آن است … [و این] شرکتی است که خیلی سریع بزرگ میشود. او همچنین میگوید که استارتآپها از نظر بیشتر افراد صرفا شرکتهای فناوری هستند، با این حال به عقیده او “استارتآپ، طبق تعریف، لازم نیست که شرکتهای فناوری باشند.
استارتآپهای معدنی
نه تنها در بخش معدن بلکه در بخشهای دیگر نیز استارتآپها بسیار محبوب هستند. بسیاری از ایدههای ابتکاری برخاسته از این استارتآپها است و شرکتهای معدنی سنتی میتوانند از این ایدهها در آینده نزدیک استفاده کنند. سرمایهگذاران در دادن پول خود به استارتآپها اهمیت قائل هستند. در مقایسه با سایر بخشها، بخش معدن در دیجیتالی شدن عقب ماندهاست. بنابراین یک پتانسیل عظیم برای آوردن فناوری پیشرفته و نوآوری از طریق این شرکتهای نوپا به بخش معدن وجود دارد. استارتآپهای معدنی اکثر فعالیتهای معدنکاری را میتوانند تحت پوشش فعالیتهای خود قرار دهند و خدمات، راه حلها و یا محصولاتی که آنها به شرکتهای دیگر یا صنایع دیگر تحویل میدهند بسیار جالب است. شرکتهای معدنی سنتی به جای اینکه خودشان همه چیز را اختراع کنند، باید از خدمات نوآورانه ارائه شده توسط استارتآپهای معدنی استفاده کنند. با این کار، شرکتهای معدنی سنتی میتوانند پیشرفت خود را در جهت توسعه پایدار تسریع کنند. کار با استارتآپها همچنین مزیت دیگری نیز دارد. این که باعث ایجاد چشم اندازهای جدیدی در تجارت معدن نیز میشود و به طور بالقوه منجر به راهحلهای جدید و خلاقانه برای مشکلات موجود در صنعت میشود. همانطور که در شکل ۱ نشان داده شده است، سرمایه گذاران تازه کار با استفاده از پول خود به تدریج راهاندازی استارتآپها را آغاز میکنند. روند صعودی در سالهای اخیر با توجه به رکود معدنکاری، نشانه مثبتی برای سلامت فعلی و آینده صنعت است. سرمایه گذاران و شرکتهای معدنی سنتی به وضوح در سرمایهگذاری در استارتآپهای معدنی ارزش دیدهاند.
تمرکز فعالیت استارتآپهای معدنی
صاحبان استارتآپها عمدتا در شش زمینه برای بهبود شرایط صنایع معدنی متمرکز شدهاند: فناوری، زیرساختها، محیط زیست، امور مالی، منابع انسانی و عملیات. در هر گروه ، چندین زمینه تمرکز نیز وجود دارد.
استارتآپهای مبتنی بر فناوری میتوانند خدمات و محصولات بسیاری را به شرکتهای معدنی سنتی ارائه دهند، از جمله:
- شبکههای حسگر بی سیم برای جمع آوری دادههای ماشین به ماشین
- شبکه ابری
- هدستهای واقعیت مجازی
- اینترنت اشیا (IOT)
- هواپیماهای بدون سرنشین
- سیستم های مدیریت داده مبتنی بر وب در حوزه اکتشاف
- اتوماسیون و گزارش موقعیت معدن
- یادگیری ماشین در اکتشاف معدن
- نسل بعدی مدلسازی عددی ژئوتکنیک
برخی از خدمات ارائه شده در حوزه زیرساختها، محیط زیست، منابع انسانی، امور مالی و عملیات به وسیله استارتآپهای معدنی نیز به شرح زیر است.
این استارتآپها می توانند خدماتی مانند را به شرکتهای معدنی سنتی و سایر مشتریهای خود ارائه کنند:
- نظارت بر آب از راه دور
- مدیریت پسماند
- آموزش آنلاین برای شرکتهای معدنی
- زیرساختهای هوشمند برای کارخانه های استخراج
- کنترل فرآیند پیشرفته برای صنعت فرآوری مواد معدنی
- ایجاد معادن هوشمند
- برنامهریزی شیفت برای معادن
- نقشهبرداری زمین شناسی کارآمد، دقیق و ایمن.
- خدمات، محصولات و راه حلها
اکثر استارتآپهای معدنی برای ایجاد ارزش از طریق استفاده از فناوری طراحی شدهاند. به عبارتی ۳۷ درصد از استارتآپها در توسعه فناوری در صنایع معدنی متمرکز هستند. علاوه بر این، دیدن ۱۰ درصد تمرکز بر محیط زیست و پذیرش مفهوم معدنکاری پایدار باعث دلگرمی است. همچنین بسیار عالی است که هشت درصد برای زمینههای منابع انسانی مانند بهداشت و ایمنی، آموزشهای حوزه صنایع معدنی، استخدام و بهبود وضعیت کارکنان اختصاص داده شده است. از موارد دیگر میتوان به فعالیت ۲۶ درصدی در حوزه عملیات، ۱۰ درصد در کارهای مالی و ۷ درصد در مورد زیرساختهای مورد نیاز معدنی یاد کرد.
موقعیت جغرافیایی
جالب است بدانید که استارتآپهای معدنی در سراسر جهان گسترش یافته اند. جای تعجب نیست که استرالیا و ایالات متحده در مقایسه با سایر کشورها درصد بالاتری را برای استارتآپهای معدنی نشان میدهند. نتایج منطقی است، زیرا استرالیا و ایالات متحده آمریکا قطبهای بزرگ استخراج معادن در جهان هستند. علاوه بر این، ظرفیت زیادی در بازار استارتآپها در این کشورها وجود دارد.
بنا به این پژوهش درمجموع ۱۹۴ استارتآپ معدنی مطرح در سطح جهانی فعالیت میکنند. از مجموع ۱۹۴ استارتآپ معدنی یادشده، ۴۳ مورد یعنی برابر ۴۱ درصد کل استارتآپهای معدنی جهان ازسوی کشور استرالیا ساخته و اجرا شدهاند. ۴۱ استارتآپ معدنی برابر ۲۱ درصد کل آنها ازسوی ایالات متحده امریکا طراحی و اجرا شدهاند. ۲۶ استارتآپ معدنی یعنی ۱۳ درصد ازسوی کانادا، ۲۴ استارتآپ معدنی یعنی ۱۲ درصد ازسوی شیلی، ۱۱ استارتآپ معدنی یعنی ۶ درصد ازسوی افریقای جنوبی طراحی شدهاند و مشغول فعالیت هستند. هندوستان با ۶ استارتآپ در جایگاه ششم جهان از منظر تعداد استارتآپهای معدنی قرار گرفته است. روسیه، مکزیک، غنا، انگلیس و ایرلند هم هرکدام با ساخت ۳ استارتآپ معدنی برابر با ۲ درصد سهم استارتآپهای معدنی جهان را در اختیار دارند. سایرکشورهای جهان نیز در مجموع ۲۸ استارتآپ معدنی برابر با ۱۵ درصد سهم جهانی را به خود اختصاص دادهاند .شکل زیر نمایش تصویری این آمار است.
در شکل زیر نیز نمایشی تصویری از ده شهر برتر در حوزه استارتآپهای معدنی نشان داده شدهاست. جای تعجب است که اکثر شرکت های نوپا در سانتیاگو پایتخت شیلی مستقر هستند. سپس چهار شهر بزرگ معدنی استرالیا شامل بریزبن، پرت، ملبورن و سیدنی قرار گرفتهاند. این موضوع میتواند دلیل وجود برخی از استارتآپهای معدنی در این شهرها باشد. سایر استارتآپهای این حوزه در برخی شهرهای کانادا مانند تورنتو، کلگری و اتاوا و البته در نقاط دیگر دنیا مثل ژوهانسبورگ و سانفرانسیسکو هستند.
جمع بندی
این موضوع بسیار امیدوار کننده است که مشاهده کنید شرکت های نوپایی در حال ظهور هستند که به صنایع معدنی کمک میکند تا فعالیتهای خود را در زمینههای مختلف عملیاتی بهبود بخشند. باید از این خدمات جدید برای بهبود تجارت خود استفاده کنیم. یکی از اصلی ترین موانع پیشرفت در بخش این است که بعضی اوقات رهبران شرکت های معدنی سعی می کنند “چرخ را دوباره اختراع کنند”. بسیاری از آنچه که ممکن است در تلاش برای دستیابی به آن باشند، در حال حاضر وجود دارد که توسط استارتآپهای تخصصی ارائه شدهاست. بنابراین ضروری است که مدیران در حوزه معدن درک درستی از خدمات ارائه شده توسط استارتآپها داشته باشد.
به طور خلاصه، شرکتهای معدنی سنتی که به جایگاه بالایی در این صنعت رسیدهاند باید سعی کنند از خدمات سودآور، محصولات بهینه شده و راه حل های ابتکاری که توسط استارتآپها در این صنعت ارائه میشود، استفاده کنند تا تجارت خود را بهبود بخشند. همکاری بین شرکتهای معدنی سنتی و استارتآپهای معدنی میتواند به سمتی برود که برای توسعه بلند مدت بخش معدن جهانی بسیار مفید باشد.
